Minat Terhadap Silat Gayung Fatani

Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) merupakan salah sebuah universiti awam yang terdapat di Malaysia. Universiti ini dibina daripada desakan rakyat untuk keperluan pendidikan tinggi orang-orang Melayu ketika itu. Ianya telah dibangkitkan pada 1903 dalam Mesyuarat Majlis Raja-raja. Pada tahun 1917, Za'ba, seorang cendekiawan membangkitkannya dalam akhbar Lembaga Melayu. Ini diikuti pada tahun 1923, seorang tokoh pendidik A. Kadir Adabi, mengemukakan memorandum gagasan tersebut kepada DYMM Sultan Kelantan. Selepas merdeka, masalah perlanjutan pelajaran bagi pelajar sekolah menengah aliran Melayu dan sekolah agama Islam menyemarakkan lagi idea ini. Pada 1963 Seminar Bahasa dan Sastera telah diadakan. Hasil seminar ini mahukan universiti yang ‘benar-benar bercorak kebangsaan’. Dalam perbincangan tersebut juga ada disentuh mengenai penubuhan universiti Islam. Hasilnya, sebuah universiti yang berteraskan kebangsaan dan Islam telah ditubuhkan secara rasmi pada tanggal 18 Mei 1970 dan kampus sementaranya dibuka di Lembah Pantai, Kuala Lumpur sebelum dipindahkan ke Bandar Baru Bangi, Selangor.

Selepas mendapat tawaran melanjutkan pelajaran di UKM, saya amat berbangga dan gembira apabila mendapat pengkhabaran tersebut. Dengan 5 asas penubuhan UKM iaitu pendaulatan Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa ilmu, memperkukuhkan sistem pelajaran kebangsaan, menampung lulusan sekolah menengah aliran Melayu, melahirkan warganegara yang setia kepada negara, dan mengeluarkan siswazah yang sihat, berpandangan serta berfikiran luas, saya dapat menyimpulkan bahawa penubuhan UKM adalah demi memartabatkan nilai kebangsaan dan jati diri negara kita serta menaikkan nama negara di peringkat antarabangsa. Hal ini menyemarakkan lagi semangat saya untuk belajar di universiti ‘kebangsaan’ ini.

 Struktur pembelajaran UKM bagi pelajar prasiswazah terbahagi kepada dua bahagian iaitu subjek teras dan juga subjek tambahan yang dikenali sebagai subjek citra. Subjek citra merupakan subjek liberal yang mencerminkan peribadi pelajar dan terbahagi kepada kepada 6 bahagian iaitu etika kewarganegaraan dan ketamadunan, bahasa komunikasi dan literasi, kepimpinan keusahawanan inovasi dan sebagainya.

Pemilihan subjek citra Seni Silat Gayung Fatani 1 pada semester ini adalah kerana semangat jati diri dan kebangsaan saya kepada negara. Bersepadan dengan tujuan penubuhan UKM yang berteraskan nilai kebangsaan dan Islam, saya melihat kursus subjek citra Seni Silat Gayung Fatani ini mempunyai perkaitan yang besar antara kedua-duanya.

Selain daripada semangat jati diri dan kebangsaan yang membara didalam jiwa, pemilihan saya kepada kursus subjek Seni Silat Gayung Fatani 1 ini adalah minat yang mendalam itu sendiri kepada silat tersebut. Sebelum mengambil kursus citra ini, saya juga pernah mempelajari silat olahraga di sekolah menengah sebelum ini. Minat yang mendalam kepada silat itu timbul apabila saya menyertai kejohanan silat olahraga peringkat MSSD daerah Kuala Selangor suatu ketika dahulu. Walaupun kalah seawal pusingan pertama, keseronokan dari segi gerak dan suasana kelincahan bermain silat itu timbul. Semangat untuk meneruskan pengajian silat wujud dalam diri ketika itu yang sebelumnya hanya menyertai silat sebagai aktiviti memenuhi masa terluang sahaja. Walaubagaimanapun, niat untuk menyambung pengajian silat itu terbantut apabila saya berpindah ke sekolah yang lain dimana sekolah tersebut tidak menawarkan kursus subjek silat. Namun saya bernasib baik apabila dapat melanjutkan pengajian ke UKM, sebuah universiti yang menawarkan subjek silat.

Sebagai pengenalan, silat atau pencak silat adalah suatu seni bela diri tradisional asli dari kepulauan Melayu yang terdiri daripada Malaysia, Indonesia, Brunei, Singapura, selatan Filipina, dan selatan Thailand, sesuai dengan penyebaran berbagai suku bangsa Nusantara iaitu bangsa Melayu. Ada yang menganggarkan seni ini telah berusia beratus-ratus tahun dan diperturunkan daripada generasi ke generasi. Silat juga dikenali luas di serata pelusuk Dunia. Mereka yang belajar silat digelar pesilat. Kini negara-negara asia tenggara sudah memiliki aliran atau perguruan tersendiri. Dalam amalan sekarang, pengajar atau guru silat digelar jurulatih dan seseorang yang mewarisi aliran sesuatu perguruan digelar Guru Utama aliran itu. Kebanyakan guru silat kini menolak gelaran Mahaguru kerana bagi mereka gelaran 'maha' hanya sesuai untuk tuhan yang Maha Esa dan ini menepati perawakan guru silat yang kebiasaannya gemar menyembunyikan kemahiran mereka dan amat merendah diri selaras dengan ajaran Islam yang menitik beratkan akhlak tawaduk. Pesilat senior yang telah lama berkecimpung dalam dunia silat sebagai pengajar berkemahiran tinggi dan ada antaranya mewarisi beberapa aliran yang telah hilang digelar sebagai Guru Tua dan amat dihormati. Pesilat yang mempunyai tahap silat yang tinggi digelar pendekar.

Timbul salah faham di kalangan orang ramai bahawa silat seni seperti silat pulut biasanya dipersembahkan pada majlis rasmi dan majlis keramaian seperti majlis perkahwinan manakala silat daripada jenis buah pukul atau seni tempur pula lebih banyak disorokkan daripada pandangan ramai atas dasar-dasar memelihara seni, muslihat permainan dan beberapa alasan yang lain. Hakikatnya 'silat pulut' bukanlah satu aliran silat berlainan yang hanya menumpukan persembahan dan tidak boleh mempertahankan diri. Ia hanyalah terma atau gelaran yang digunakan apabila pesilat merancang acara persembahan mereka di majlis keramaian. Ini termasuklah tari sembah dan pertempuran yang diatur. Sudah tentu rahsia dan muslihat permainan aliran tidak dipertontonkan. Kebiasaannya sekumpulan pesilat menubuhkan kumpulan 'silat pulut' ini untuk membincangkan dan berlatih untuk persembahan-persembahan di majlis keramaian di kejiranan mereka. Inilah asalnya wujud 'aliran' atau 'sekolah silat pulut'. Nama silat pulut ini dikatakan berasal daripada 'pulut pengantin'.

Silat sehingga kini sudah banyak yang dipecahkan alirannya, seperti mana pecahnya silat Gayung seperti Gayung Fatani, Gayung Laksamana, Gayung Laksamana Pahang dan lain-lain lagi. Di Malaysia sahaja terdapat hampir 500 Perguruan Silat yang telah dapat dikesan antaranya ialah Gayung Fatani, Silat Cekak, Silat Cindai, Silat Harimau, dan bermacam jenis silat lagi.

Seni Gayung Fatani atau Pertubuhan Seni Gayung Fatani Malaysia (PSGFM) merupakan aliran Silat Melayu yakni silat tempatan atau Seni Silat Melayu Tradisi Semenanjung dari yang serumpun dan sebenih dengannya, seperti yang diamalkan oleh masyarakat Melayu di Semenanjung Tanah Melayu dan daerah Nusantara yang sepadan dengannya, dikenali sebagai Silat Pulut atau Gayung Pulut. PSGFM telah berjaya meningkatkan mutu pendidikan silat tradisi gelanggang bangsal kepada kurikulum silat yang telus dan setara serta mengekalkan keaslian Silat Melayu versi Malaysia. Silat ini telah didaftarkan dengan nam Pertubuhan Seni Gayung Fatani Malaysia. Perkhidmatan pendidikan silat PSGFM telah melalui evolusi iaitu bermula dengan kurikulum silat tradisi gelanggang bangsal, pada 1986 Kurikulum Baru PSGFM dan pada 2002 diperkenalkan Kurikulum Seni Silat Malaysia yang diasaskan dan disusun oleh Tn.Hj. Anuar Abd. Wahab AMN. Kurikulum silat ini telah disusun semula dan diperturunkan kepada PSGFM, dinamakan kurikulum silat PSGFM moden piawai 2002.

Antara sebab kursus Seni Silat Gayung Fatani ini menjadi pilihan saya berbanding silat lain adalah kerana silat dan persatuan ini telah banyak melahirkan pesilat negara untuk kejuaraan-kejuaraan antarabangsa seperti Sukan SEA, terbuka antarabangsa dan Kejohanan Silat Dunia. Pertubuhan silat ini juga pernah menjadi Juara Keseluruhan Kejuaraan Silat Kebangsaan iaitu pada tahun 1991 di Melaka, 1992 di Kedah, 1994 di Pulau Pinang dan 1995 di Kuala Terengganu. Selain itu, kurikulum baru Pertubuhan Seni Gayung Fatani Malaysia telah dijadikan dasar untuk mewujudkan kurikulum silat. Pada April 2002, majlis Kementrian, Kebudayaan dan Pelancongan Malaysia bersama Kementrian Pendidikan Malaysia telah menjemput Persekutuan Silat Kebangsaan Malaysia (PESAKA) untuk mengadakan satu mesyuarat mengenai program ini. Oleh itu, Tuan Haji Anuar, penyusun kurikulum seni silat Malaysia, telah menerima tugas itu dan dipertanggungjawabkan untuk mengasas, menyusun dan seterusnya mengembangkannya ke seluruh negara. Di dalam mesyuarat tersebut, ahli majlis bersetuju menerima kurikulum baru Pertubuhan Seni Gayung Fatani Malaysia dijadikan dasar untuk mewujudkan kurikulum silat. Silat Gayung Fatani bukan sahaja silat yang bersandarkan kepada pertahanan diri sahaja, tetapi kombinasi antara beladiri, seni, muzik silat dan kerohanian silat yang berdasarkan seni budaya Melayu bersendikan syarak. Perkara ini dapat dibuktikan lagi apabila silat ini telah menjadi juara dalam kategori persembahan berkumpulan dalam International Martial Arts Games (IMGC) pada 15-20 September 2004 di Pyongyang, Korea Utara anjuran International Taekwando Federation (ITF) yang disertai oleh 12 seni mempertahankan diri teraik dunia dari 40 buah negara dan menjadi juara dalam kategori persembahan berkumpulan dalam (IMGC) pada 13-15 Mei 2005 di Perugia Itali, Anjuran World Kung Fu Wushu Championship yang disertai oleh ahli dan negara IMGC. Seni Silat Gayung Fatani ini bukan sahaja dikenali dan dipelajari di Nusantara, malah PSSGM telah mengembangkan sayapnya di peringkat antarabangsa, seperti di Austria, Amerika Syarikat, New Caledonia, Perancis, Switzerland, Norway, Jerman, Romania dan Greece.

Disamping itu, kursus Seni Silat Gayung Fatani juga menerapkan dan menitik beratkan nilat disiplin kepada para penuntutnya. Sebagai mahasiswa, nilai disiplin adalah sangat penting untuk menuju sesuatu kejayaan itu. Oleh yang demikian, saya memilih kursus ini kerana kursus ini dapat melatih diri untuk bersikap disiplin bukan sahaja ketika latihan, tetapi juga di dunia luar yang lebih mencabar dan penuh dengan dugaan. Nilai disiplin yang dapat dilihat dari kursus ini adalah ketika mana para penuntutnya mestilah berada di kawasan latihan sekurang-kurangnya 15 minit lebih awal. Selain itu, setiap kali sebelum latihan bermula, penuntut hendaklah melakukan aktiviti pembukaan yang terdiri daripada berdiri tegak, qiam, selawat dan doa. Setiap pergerakan yang terdapat dalam kurikulum kursus ini juga sangat mementingkan disiplin diri untuk mahir setiap satunya.

Seni silat secara amnya dilihat semakin terancam dan dipinggirkan oleh masyarakat. Kewujudan dan kemodenan dunia kini yang lebih berkonsepkan digital telah meninggalkan nilai-nilai tradisi sesuatu masyarakat itu dibelakang. Masalah ini perlulah dibendung dengan sebaiknya bagi mengekalkan identiti kebangsaan dan Islam rakyat Malaysia. Dengan wujudnya Kursus Seni Silat Gayung Fatani 1, saya yakin silat ini tidak akan pupus ditelan zaman walaupun bercanggah dengan dunia digital harini sekiranya kursus ini diteruskan lagi dan diberikan pendedahan kepada para pelajar tidak kira pelajar tempatan mahupun antarabangsa. Masalah perbezaan dua entiti iaitu tradisional dan moden digital sebenarnya bukanlah masalah yang bercanggah secara total. Sebagai masyarakat yang berinovasi dan sentiasa berfikiran kehadapan, dua entiti ini boleh disatukan. Sebagai contoh, dengan adanya aplikasi seperti permainan video, pendidikan dan sebagainya di gadjet atau peranti pintar, saya percaya, masyarakat muda dan belia secara khususnya akan memandang semula kepada seni silat ini seterusnya menaikkan kembali kegemilangan sejarah silat seperti suatu ketika dahulu.